Sihizm (Sikhizm) nedir?

Sihizm, yaklaşık 1500’lü yıllarda Hindistan’da ortaya çıkmış olan bir dini harekettir ve özellikle Hint Yarımadası’nda, diğer inançlarla kıyaslandığında daha aktif ve uzlaşmacı bir yaklaşımı benimsemiştir. Bu dini anlayış, Hindistan’ın dini ve toplumsal yapısında önemli bir yer edinmiştir. Sihizm, Hint felsefesi ve dini öğretilerinden beslenen bir öğreti olarak, karma, maya ve nirvana gibi kavramları benimsemiştir.

Sihizm’in Kuruluşu ve Gelişimi

Sihizm, Sri Guru Nanak Dev Ji tarafından kurulmuş bir inanç sistemidir. Guru Nanak, 1469’da Hindistan’ın Pencap bölgesinde doğmuş ve İslam ile Hinduizm’in öğretilerini birleştirerek Sihizm’in temellerini atmıştır. Nanak, Tanrı’nın birliğine, insanlığın kardeşliğine, kast sisteminin reddine ve putperestliğin zararlarına odaklanmıştır. Sihizm, başlangıçta bir dini hareket olarak Pencap bölgesinde etkisini göstermiş, ancak zamanla Hindistan’ın diğer bölgelerine de yayılmıştır.

Sihlerin inançları, büyük ölçüde Guru Nanak’ın öğretilerine dayanır ve onun görüşlerini takip eden Guru’lar tarafından şekillendirilmiştir. Guru Nanak’tan sonra, onun halefleri olan guru’lar da inançlarının yayılmasına ve toplumsal reformların gerçekleştirilmesine büyük katkılarda bulunmuşlardır.

Guru Nanak’ın Hayatı ve Mirası

Guru Nanak, 1469’da Hindistan’ın Talvandi köyünde doğmuştur. Genç yaşta Tanrı’ya olan derin inancı ve ruhsal keşifleriyle dikkat çekmiştir. Guru Nanak’ın hayatı üç döneme ayrılabilir: İlk dönemi, Talvandi ve Sultanpur’da hizmetle geçen yıllardır. İkinci dönemi, birçok yer gezisiyle geçen yıllardır ve bu dönemde Nanak, halkla birlikte yaşamış ve dini mesajlarını yaymaya başlamıştır. Üçüncü dönemi ise Kartarpur’daki görevinde geçirdiği yıllardır; burada kendi inançlarını benimseyen bir topluluk kurmuş ve Sihizm’i daha da pekiştirmiştir.

Guru Nanak, Hinduizm ve İslam arasındaki sınırları kaldırmaya yönelik çalışmalar yapmış, insanlar arasında eşitliği savunmuş ve kast sistemini reddetmiştir. İnsanların Tanrı’ya ulaşabilmesi için sadece samimi bir kalp ve sevgiyle ibadet etmeleri gerektiğine inanmıştır. Guru Nanak, Tanrı’nın ismini anmanın önemini vurgulamış ve insanları sadece birliğe çağırmıştır.

Guru’ların Rolü ve Gelişim Süreci

Guru Nanak’tan sonra gelen Guru’lar, Sihizm’in gelişimine büyük katkı sağlamıştır. Guru Angad, Guru Nanak’ın öğretilerini sistematize etmiş ve Guru Granth Sahib adlı kutsal kitabı derlemiştir. Guru Arjan, Amritsar’da Altın Mabed’in inşasını tamamlamış ve Sihlerin kültürel merkezi haline getirmiştir. Guru Arjan’ın ölümünden sonra Guru Har Gobind, askeri bir lider olarak Sihizm’i savunmuş ve toplumu askeri açıdan güçlendirmiştir.

Guru Gobind Singh, Sihizm’deki en önemli figürlerden biridir. O, Khalsa adlı dini topluluğu kurmuş ve Sihleri ruhsal ve fiziksel olarak birleştiren beş temel öğretiyi belirlemiştir. Bu öğretiler, her Sih’in saçını kesmemesi, bir kılıç taşıması ve diğer dini kurallara uyması gerektiğini belirtir.

Sihizm’in İnanç ve Ritüelleri

Sihizm, tek bir Tanrı’ya inanır ve bu Tanrı’nın tüm insanları eşit yarattığını kabul eder. Guru Nanak’ın Tanrı’yı tanımlarken kullandığı “Hari” kelimesi, Tanrı’nın isimlerinden biridir. Sihizm’deki ritüeller basit ve doğaldır; karma (yapılan işlerin gelecekteki hayata etkisi) ve tenasüh (ruh göçü) gibi inançlar ön plandadır. İbadetler, genellikle dua, yıkama ve Tanrı’nın isminin anılması gibi basit etkinliklerle yapılır.

Sihler, dünya ve ahiret hayatını bir bütün olarak görürler. Amritsar’daki Altın Mabed, Sihler için kutsal bir merkezdir ve orada ibadet etmek büyük bir anlam taşır. Ayrıca, Sihler günlük ibadetlerinde Guru Granth Sahib kitabından pasajlar okurlar.

Sihizm’in Bugünkü Durumu

Sihizm, günümüzde Hindistan’ın Pencap bölgesinde yoğun olarak varlık gösterse de, dünya genelinde de Sihler bulunmaktadır. İngiltere, Kanada, ABD ve diğer ülkelerde de Sih toplulukları mevcuttur. Sihizm’in tarihteki en büyük zorluklarından biri, Hindistan’daki dinî çatışmalar ve Sihler üzerindeki siyasi baskılardır. 1984 yılında Hindistan Başbakanı Indira Gandhi’nin Sih bir militan tarafından öldürülmesi, Sihlerin yaşadığı şiddetli olaylardan bir örnektir.

Bugün Sihizm, yaklaşık 25 milyon inananla dünya çapında bir dini harekettir. Sihler, toplumlarına büyük katkılar sağlamışlar ve özellikle askeri hizmetler gibi alanlarda önemli roller üstlenmişlerdir.

Sihizm, adalet, eşitlik ve Tanrı’nın birliğine inancı temel alarak, dünya çapında yayılmaya ve gelişmeye devam etmektedir.