Necedât nedir?

Necedât, Haricîlik akımının bir mezhebi veya grubudur. Haricîlik, İslam’ın ilk dönemlerinde ortaya çıkan, özellikle Hz. Ali ve Muaviye arasındaki Sıffin Savaşı sonrasında gelişen bir harekettir. Necedât, bu büyük Haricî hareketinin bir alt grubudur ve genellikle radikal ve sert bir tutumla tanınır.

Necedât’ın Kökeni ve Ortaya Çıkışı:

Necedât, Haricîlik akımının daha aşırı bir kanadı olarak gelişmiştir. Haricîler, başlangıçta Hz. Ali’nin halifeliğini reddederek, Muaviye ile olan savaşta yer alan ve daha sonra Ali’nin yönetimini eleştiren bir grup olarak doğmuşlardır. Necedât, bu grubun içinden çıkan ve zamanla radikal düşünceleri ile öne çıkan bir mezhep olmuştur.

Necedât’ın Temel İnançları ve Özellikleri:

Necedât, Haricîlik içinde bazı temel özellikleri taşırken, diğer gruplardan daha sert bir yaklaşım sergileyen, belirgin farklılıklara sahip bir mezhep olarak bilinir. İşte Necedât’ın başlıca özellikleri:

1. Günah işleyenlerin dinden çıkması: Necedât, büyük günah işleyenlerin İslam’dan çıkmış sayılmasını savunmuşlardır. Bu, Haricîliğin genel bir inancıydı. Ancak Necedât, bu görüşü daha katı bir şekilde savunarak, günah işleyenleri toplumsal hayattan dışlama noktasına kadar gitmişlerdir.
2. İtaat edilmesi gereken bir liderlik anlayışı: Necedât, liderin (imamın) adaletine ve toplumsal sorumluluğuna büyük önem vermiştir. Liderin, adil ve doğru bir yönetim sergilemesi gerektiğine inanırlardı. Büyük günah işleyenler bu liderin yönetiminden uzak tutulmuş, yalnızca doğru ve temiz bireylerin yönetimde yer alması gerektiği savunulmuştur.
3. Katı dini uygulamalar ve şiddet: Necedât, Haricîlik akımının radikal gruplarından biri olarak, dinin katı bir şekilde yaşanmasını savunmuş ve bu anlayışa uymayanları şiddetle cezalandırmayı önermiştir. Toplumda adaletin sağlanması adına, şiddet kullanmayı meşru görmüşlerdir.
4. Sünnetin ve cemaatin önemi: Necedât, Sünnet ve cemaat anlayışını savunmuş, bu unsurları İslam’ın temel taşı olarak kabul etmişlerdir. Toplumdaki herhangi bir ayrılığın, dini birliğe zarar verdiğini ve bu tür ayrılıkların engellenmesi gerektiğini savunmuşlardır.
5. Haricîlik ile paralel radikal tavır: Necedât, genellikle Haricîlerin radikal kanadını temsil etmektedir. Haricîler, İslam’daki farklı mezheplere ve otoritelerine karşı çıkarken, Necedât daha sert ve katı bir tavır benimsemiş, İslam’ın temel ilkelerine sadık kalınması gerektiği yönünde radikal görüşler ileri sürmüşlerdir.

Necedât’ın Etkisi ve Dağılışı:

Necedât, Haricîlik akımının bir alt grubu olarak, kısa sürede etkisini kaybetmiştir. Haricîliğin, zamanla daha ılımlı kanatları gelişmiş ve radikal grupların etkisi azalmıştır. Necedât ve diğer radikal Haricî gruplar, İslam toplumunda büyük bir yer edinmemiş, zaman içinde diğer mezheplerin yayılmasıyla etkilerini kaybetmişlerdir.

Bugün, Necedât adıyla bilinen bir akım ve bu akımın doğrudan takipçileri bulunmamaktadır. Ancak, Necedât’ın Haricîlik akımındaki radikal görüşlerin bir örneği olarak, erken İslam tarihinde önemli bir yere sahiptir.