Mazdeizm ve Zerdüştlük: İranlıların Tanrısal İnançları

İranlılar, Hindulardan ayrılarak kendi inanç sistemlerini oluşturmuş ve bu sistem “Mazdeizm” olarak adlandırılmıştır. Bu dinin temelinde, yüce tanrı Ahura Mazda’nın adı yer alır. Ahura Mazda, aynı zamanda bilgelerin mükemmel hali ve Mevla olarak kabul edilir. Mazdeizm, Ahura Mazda’nın yanına Mithra ve Anahita adında iki önemli tanrı daha ekler. Mithra, ışık ve anlaşma tanrısı olarak önemli bir rol üstlenirken, Anahita ise su, doğurganlık ve temizliği simgeleyen bir ana-tanrı olarak kabul edilir.

Zerdüştlük: Tektanrıcılığa Geçiş

Mazdeizm, zamanla Zerdüşt peygamberin öğretileriyle şekillenen Zerdüştlüğe dönüşür. Zerdüştlük, İran’da var olan çoktanrıcılığı tektanrıcılığa yönlendiren önemli bir dönüşüm sürecini başlatmıştır. Zerdüştlük, her şeyden önce Ahura Mazda’ya tapmaya dayalı bir inançtır. Ahura Mazda, parlak, görkemli, çok büyük, çok iyi ve çok güzel bir yaratıcıdır. Işığın, saflığın ve gerçekliğin tanrısı olarak tanımlanır. Ahura Mazda, tüm özgünlüklerin, hayatın ve ölümsüzlüğün kaynağıdır. Onun tanrısal ışığı, hayatın özüdür ve tüm canlılar bu ışıkla varlık bulur.

Zerdüştlüğün Felsefi Temelleri: Dualizm ve Angra Mainyu

Zerdüştlüğün felsefi temeli bir dualizme dayanır. Bu inançta, iyilik ve kötülük prensipleri birbirine karşıt güçler olarak ortaya çıkar. İyiliğin sembolü Ahura Mazda iken, kötülüğün sembolü Angra Mainyu’dur. Angra Mainyu, kötü düşüncelerin, karanlığın, yalanın ve yıkımın tanrısıdır ve bu kavram zaman zaman Ehrimen olarak da anılır. Zerdüştlükte, dünyanın kötülükleriyle savaşmak, Ahura Mazda’nın ışığını ve doğru yolunu takip etmekle ilişkilendirilir.

Bazı Zerdüşt metinlerine göre, Ahura Mazda’nın iki farklı yönü vardır. Bu yönler, “hipostaz” olarak tanımlanır. İlki, yaşamın yaratıcısı ve iyiliğin kaynağı olan düşüncedir. İkinci yönü ise kuşku, karanlık ve ölümün kaynağı olan bir düşüncedir. Bu düşünce, Angra Mainyu olarak şekillenir ve Ahura Mazda’dan ayrılarak kötü olanın sembolü haline gelir.

Mazdeizm’den Geleneklere Dönüş: Eski Tanrılara Saygı

Zerdüştlükten sonra, Mazdeizm, eski halk inançlarına geri dönerek, Ahura Mazda’yı yine en yüksek tanrı olarak kabul etmiş ve eski tanrılara, Mithra ve Anahita gibi ilkel tanrılara yeniden yer vermiştir. Ancak her zaman Ahura Mazda, bu inanç sisteminin merkezinde yer almıştır. Zerdüştlük ve Mazdeizm, insanlık tarihi açısından önemli bir dini dönüşüm süreci yaratmış ve tektanrıcılığı şekillendiren ilk inanç sistemlerinden biri olarak kabul edilmiştir.