Harisilik nedir?

Harisilik, özellikle İslam’ın erken döneminde ortaya çıkan bir mezhep veya akımdır ve adını Harise bin Sinan veya Harise bin Ziyad gibi şahsiyetlerden alır. Harisilik, Şii veya Sünni gelenekler dışında kalan ve kendi dini anlayışlarına sahip bir grup olarak ortaya çıkmıştır. Genellikle, Harise bin Sinan’ın liderliğindeki topluluk, Emevî yönetimine karşı çıkmış ve bu dönemdeki siyasi ve dini gelişmelere farklı bir bakış açısı geliştirmiştir.

Harisilik ve Temel İnançlar:

Harisilik, belirli bir dini veya mezhebi anlayışı savunmanın ötesinde, daha çok sosyal ve siyasi bir hareket olarak gelişmiştir. Bu hareketin temel inançları şu şekilde özetlenebilir:

1. Emevîler’e Karşı Direniş: Harisilik, Emevî yönetimine karşı çıkmış ve özellikle Hüseyin bin Ali’nin şehit edilmesinden sonra, Emevîler’in zulmüne karşı bir başkaldırı olarak şekillenmiştir. Harisîler, Emevî yönetiminin adaletsizliğine karşı ayaklanmış ve bunun sonucunda bir tür siyasi direniş hareketi olarak doğmuşlardır.
2. İmamet ve İhtilaflar: Harisilik, özellikle İmam Ali’nin soyundan gelenlerin imametini savunan, ancak Ali’nin soyunun bir bütün olarak imamet hakkını temsil ettiğini vurgulayan bir anlayışa sahiptir. Bu, Ali’nin soyunun bütün bir hiyerarşik yapıyı kapsaması gerektiğini savunan bir yaklaşımdır. Ancak, bazı gruplar bu görüşü reddederek, imametin sadece bazı bireylerle sınırlı olduğunu öne sürmüşlerdir.
3. Sosyal Adalet Vurgusu: Harisilik, özellikle sosyal adalet ve eşitlik vurgusu yapmış bir hareket olarak dikkat çeker. Bu hareket, yoksulluk ve toplumsal eşitsizliklere karşı durarak, halkın daha fazla hakka sahip olması gerektiğini savunmuştur.
4. Dini Öğretilere Eleştiri: Harisilik, zaman zaman İslam’ın temel öğretilerini veya özellikle Emevîlerin dini anlayışlarını eleştiren bir bakış açısı benimsemiştir. Bu eleştiriler, dini yozlaşma ve siyasi çıkarlarla dini araçsallaştırma gibi konuları hedef almıştır.

Harisiliğin Tarihsel Gelişimi:

Harisilik, Emevîler dönemi boyunca ortaya çıkmış bir hareket olup, zamanla bir tür mezhebi ayrışmaya yol açmıştır. Harise bin Sinan liderliğindeki hareket, özellikle Emevîler’in zulmüne karşı gelişmiş ve dini ile birlikte siyasi bir direniş olarak büyümüştür. Ancak, zamanla bu hareket daha çok marjinal bir akım olarak kalmış ve diğer büyük mezheplerin etkisi altında kaybolmuştur.

Sonuç:

Harisilik, İslam’ın erken döneminde yer alan ve Emevî yönetimine karşı bir siyasi ve dini direniş olarak doğmuş bir hareket olarak tanımlanabilir. Özellikle Ali’nin soyunun imamet hakkını savunarak, sosyal adaleti vurgulamış ve Emevîler’in zulmüne karşı çıkmıştır. Bu hareket, zaman içinde yerel bir direniş grubu olarak kalmış ve geniş çaplı bir mezhep ya da okul haline gelmemiştir.