Hamidoğulları Beyliği Tarihi
Hamidoğulları Beyliği, 14. yüzyılda Anadolu’da, özellikle Antalya çevresinde hüküm süren bir Türk beyliklerinden biridir. Beyliğin adı, kurucusu Hamit Bey veya Hamitoğlu‘na dayanır. Hamidoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla, yerel beyliklerin ortaya çıkmaya başladığı bir dönemde kuruldu.
Kuruluş ve Erken Dönem
Hamidoğulları Beyliği’nin kurucusu Hamit Bey (veya Hamidoğlu), Selçuklu’nun gerilemesi sırasında Antalya civarındaki bölgelere hâkim olmuştur. 13. yüzyılın sonları ile 14. yüzyılın başlarında kurulan beylik, özellikle Akdeniz‘in batı kıyılarındaki topraklarda hüküm sürmeye başlamıştır. Beyliğin merkezi Antalya idi, ancak çevre bölgelerde de topraklara sahipti. Hamidoğulları, bu topraklarda hem iç yönetim hem de dış ilişkilerde önemli bir güç oluşturmuşlardır.
Yükselme ve Osmanlı İlişkileri
Hamidoğulları Beyliği’nin en parlak dönemlerinden biri, 14. yüzyıl başlarında yaşanmıştır. Antalya’nın zenginliği, özellikle Akdeniz‘deki denizcilik faaliyetleri ve ticaretin merkezi haline gelmesiyle beylik, ekonomik olarak güçlenmiştir. Akdeniz’deki limanlar, hem denizcilik hem de kara yoluyla yapılan ticaret için önemli bir merkez oluşturmuştur.
Beylik, Osmanlı Devleti’nin ilk kurucuları olan Osman Gazi ve özellikle Yıldırım Bayezid döneminde Osmanlılarla ilişkiler geliştirmiştir. Hamidoğulları, Osmanlılara karşı bağımsızlıklarını sürdürmeye çalışmış, ancak Osmanlı’nın büyüyen gücü karşısında 14. yüzyılın sonlarına doğru Osmanlı topraklarına katılmaya başlamıştır. Bu süreçte, Hamidoğulları Beyliği, Osmanlı Devleti’nin bünyesine katılan ilk beyliklerden biri olmuştur.
Beyliğin Sonu
Hamidoğulları Beyliği, Osmanlı tarafından Yıldırım Bayezid döneminde fethedilmiştir. Beyliğin sonunu getiren bu fetih, 1391 civarına tarihlenmektedir. Ancak Osmanlılar, bölgenin kültürel yapısını ve yönetimini büyük ölçüde korumuşlardır. Hamidoğulları Beyliği’nin toprakları, Osmanlı İmparatorluğu’na katıldıktan sonra Antalya sancağı olarak Osmanlı idaresine girmiştir.
Kültürel ve Miras
Hamidoğulları Beyliği, özellikle Antalya ve çevresinde önemli kültürel miraslar bırakmıştır. Beyliğin hüküm sürdüğü dönemde, İslam sanatları ve Türk-İslam mimarisi açısından birçok eser inşa edilmiştir. Antalya’daki Hamit Bey Camii ve Hamidoğlu Külliyesi, bu dönemin önemli mimari yapılarından bazılarıdır. Bu yapılar, Selçuklu ve Osmanlı mimarisiyle etkileşim içinde şekillenmiştir.
Sonuç
Hamidoğulları Beyliği, kısa süreli de olsa, Akdeniz kıyısındaki stratejik topraklarıyla önemli bir yerel güç olmuştur. Beyliğin, Osmanlı Devleti tarafından fethedilmesiyle sona ermesi, Anadolu’daki diğer beyliklerin birleşerek Osmanlı’nın güçlü bir devlet haline gelmesinin bir parçasıydı. Hamidoğulları’nın bıraktığı kültürel miras, özellikle Antalya’daki yapılarla günümüze kadar ulaşmıştır.