Ezarikâ nedir?
Ezarikâ (veya Ezârîkâ), İslam tarihinde haricilik akımının bir mezhebi ya da grubudur. Bu grup, özellikle Haricîler içinde yer alır ve 7. yüzyılda Hicaz bölgesinde ortaya çıkmıştır. Haricîlik, Hz. Ali ile Muaviye arasındaki Sıffin Savaşı ve sonrasındaki Kerbelâ Olayı gibi olaylardan sonra ortaya çıkmış olan, İslam’da içki yasağı ve bazı radikal dinî uygulamalara sıkı sıkıya bağlı bir hareketti.
Ezarikâ’nın Temel Özellikleri:
- İslam toplumu içinde radikal bir düşünceye sahiptiler ve zamanla Haricîlerin daha aşırı bir kanadı olarak şekillendiler.
- Ezarikâ mezhebi, özellikle Hz. Ali’nin hilafetinin sonrasında ortaya çıkan haricilik hareketinin bir alt grubu olarak, dini ve toplumsal meselelerde katı bir tavır sergileyen insanlardı.
- Bu grup, özellikle Hz. Ali’nin halifeliğini ve İslam toplumunun yönetim biçimini reddederek, İslam’ı daha katı bir şekilde savunmuşlardır.
İnançları:
Ezarikâ’nın, Haricîlik akımının temel özelliklerine paralel olarak belirli dini ve toplumsal görüşleri vardır:
- Fertlerin eşitliği ve liderlik anlayışı: Ezarikâlar, İslam toplumunun liderini seçerken kıyaslama (nas) yapılması gerektiğine inanır, ancak bu liderin kendi dinî sorumluluklarını yerine getirme kapasitesine dayalı olması gerektiğini savunurlar.
- Haricîlikteki aşırı katı tutumlar: Ezarikâlar, büyük günah işleyenlerin dinden çıkmış sayılmasını savunmuşlardır. Bu anlayış, İslam’ın özüne ters düşen bir yaklaşım olarak kabul edilir.
- İtaat edilmesi gereken yönetim ilkeleri: Ezarikâ grubu, eşitlik ve şura anlayışını savunarak, herhangi bir İslami liderin sadece seçimle iş başına gelmesi gerektiğini savunmuşlardır.
Ezarikâ’nın Ortaya Çıkışı ve Etkisi:
Ezarikâ, genellikle Haricîlik içinde, gerçekten katı ve sert görüşlere sahip bir alt grup olarak tanımlanır. Bu mezhep, Haricîler’in daha ılımlı kanatlarıyla olan fikir ayrılıklarından dolayı zamanla ayrışmış ve kendi özlü görüşlerini geliştirmiştir.
Haricîler, özellikle Ali’nin hilafeti sırasında yaşanan iç savaşlardan sonra, İslam toplumundaki birçok siyasi ve dini görüşe karşı sert tutumlar benimsemişlerdir. Ancak, Ezarikâlar, bu grup içinde daha aşırı tutumları temsil etmektedir.
Zamanla Azalan Etkisi:
Zamanla, Ezarikâ hareketi ve Haricîlik akımının çoğu grubu, İslam dünyasında etki alanını kaybetmiştir. Bu mezheplerin günümüzdeki temsilcileri oldukça sınırlıdır ve etkileri geçmişte kaldığı söylenebilir.
Ezarikâ ve Haricîlik, İslam’daki radikal görüşlerin tarihi açısından önemli bir yer tutar. Ancak, bugün İslam dünyasında bu görüşler çok yaygın değildir.