Ongunculuk (Totemizm) nedir?

Ongunculuk, bazı sosyologlar ve tarihçiler tarafından dinlerin en ilkel biçimlerinden biri olarak kabul edilir. Bu din, bir grup insanı belirli kutsal varlıklara ya da nesnelere bağlar. “Ongun” kelimesi, Kuzey Amerika Kızılderililerinden Algonkinler tarafından kullanılan bir terimdir.

Totem ise, bir klanın bütün üyelerinin kutsal saydığı yaratıklar veya nesneleri ifade eder. Bu yaratıklar genellikle hayvanlar (örneğin kanguru, manda, kartal, tırtıl) veya bitkiler (örneğin çay fidanı) olabilir. Nadir durumlarda ise yağmur, deniz gibi doğal öğeler de totem olabilir. Örneğin, bir kanguru klanının tüm üyeleri, kanguru türlerinin hepsini kutsal kabul ederler.

Totem, aynı zamanda o klanın adıdır. Klan üyeleri, yalnızca bu adı taşıdıkları için o klanın parçası sayılırlar. Üyeler, totemlerine benzemeye çalışarak klanlarıyla olan bağlarını pekiştirir ve kendilerini “taptıkları” yaratığa daha yakın hissederler. Bu, klanlar arasında hem bir kimlik farklılaşmasını hem de üyelerin bir topluluk duygusu yaratmasını sağlar.

İlkel toplumlarda tanrılar, insanlar için dost ve koruyucu varlıklardır; onları eziyet eden, acı veren varlıklar olarak görülmezler. Tapınılan bu güçler, insanların hemen yanı başında bulunur ve onlara, sahip olamadıkları faydalı güçleri verir. İlkel insan, tanrılarından iyilik ve yardım almayı bekler, ancak bu tanrılar halkın düşmanları değil, doğal koruyuculardır.

Bir kabiledeki bütün klanlar, ortak bir şekilde tapınılan tanrılara sahip olabilir. Bu tanrılar bazen farklı kabileler tarafından da tanınabilir ve daha geniş bir bölgeye yayılabilir. Bu tür tapınma törenleri, dini ve seküler özellikler taşıyan uluslararası panayırlara dönüşebilir. Bu törenler sırasında kültürel ve mitolojik fikirler paylaşılır. Örneğin, Victoria Eyaleti’nde halk tarafından tapınılan Bunjil Tanrısı, ölmez ve sonsuz olarak kabul edilir. Bu tanrı, yeryüzünde bir süre yaşadıktan sonra göğe yükselmiş ve orada ailesiyle yaşamaya devam etmiştir. Güneş ve ayın hareketlerini düzenleyen, yıldırımları fırlatan bir güce sahiptir ve insanların babası olarak görülür.

Ongunculuk, doğanın ve toplumun bir arada harmanlandığı, bireylerin hem doğayla hem de toplumsal yapılarıyla güçlü bir bağ kurduğu eski bir inanç sistemidir. Bu inanç sistemi, dinin ve toplumsal yaşamın ilk temel yapılarını ortaya koyar.